Bakır Nedir?

TARİHİ BULUŞU VE KULLANIM ALANLARI

Bakır, Cu sembollü ve 29 atom sayılı bir kimyasal elementtir.

Maden Çağı’nın insanlık tarihine ışık tutan bu en önemli buluşun sahibi olan Sümerler, çanak- çömlek ocaklarında elde edilen yüksek ısı altında; mangal kömürü ve kirecin değişimi ile çeşitli bakır minerallerinden bakır elde etmeyi başardılar.

Çok yüksek termal ve elektrik iletkenliği olan yumuşak, dövülebilir ve sünek bir metaldir. Yeni açığa çıkmış saf bakır yüzeyi pembemsi-turuncu renklidir. Bakır, ısı ve elektrik iletkeni olarak yapı malzemelerinde, çeşitli metal alaşımların bileşiminde, som gümüş gibi kuyumculukta, kupronikel denizcilik donanımı ve madenî para yapımında, konstantan yük ölçerlerde (İngilizce: strain gauge) ve sıcaklık ölçen termokupllarda kullanılır.

Bakır, doğada doğrudan kullanılabilir metalik formda (Doğal metal) oluşabilen birkaç metalden biridir. Bakır çok erken dönemlerden, M.Ö. 8000’den itibaren birkaç bölgede insanlığın kullanımına yol açtı. Binlerce yıl sonra yaklaşık M.Ö. 5,000’lerde sülfür cevherlerinden ergitme yapılan ilk metaldi; takriben M.Ö. 4.000’lerde kalıpta şekle dökülen ilk metaldi ve yaklaşık M.Ö. 3500’lerde bronz yapmak için başka bir metal, kalay ile birleşerek alaşımlanan ilk metaldi.

Bakır kendi başına doğada saf olarak metal formunda var olabildiğinden ötürü pek çok eski medeniyet tarafından bilinmiştir. Bakırın ilk kullanımı MÖ 9000’de Orta Doğu’da gözlemlenmiştir. Kuzey Irak’ta MÖ 8700’e tarihlenen bakır bir kolye bulunmuştur. Bakırın ilk başlarda ısıtılmadan soğuk olarak işlendiği, daha sonralarda tavlandığı, izabelendiği ve son olarak eritilerek döküldüğü düşünülmektedir. Tüm bu dört farklı yöntem de Güneydoğu Anadolu’da Neolitik Çağ’ın başladığı MÖ 7500’lerde aynı anda tespit edilmiştir.

KULLANIM ALANLARI

Elektrik ve elektronik sanayi:

Termik (Kömür, fueloil, motorin, doğalgaz, jeotermal), hidrolik ve nükleer gibi çeşitli enerjilerden yararlanılarak üretilen elektrik enerjisi, genelde uzun mesafelere iletilir; şehir ve köy gibi yerleşim bölgelerine, sanayi tesislerine dağıtılır ve buralarda tüketilir. Çıplak iletkenler, baralar, yalıtılmış hava hattı ve yeraltı güç kabloları ve ek malzemeleri elektrik enerjisi iletim ve dağıtımının başlıca elemanlarıdır. Yakın zamana kadar, elektrik enerji iletim ve dağıtımında, bakır, uygun özellikleri nedeni ile bu alandaki ana iletken malzemesi olmuştu. Bakır, yüksek elektrik geçirgenliği, işlenebilme ve mekaniksel özellikleri iyi olan bir metaldir. Gümüşten sonra en iyi iletken metal bakırdır.